Archidona

Archidona
urbo
municipo en Hispanio vd
Flago	Blazono
Administrado
Lando	Hispanio
Regiono	Andaluzio
Provinco	Malago
Poŝtkodo	29230
Retpaĝaro	www.archidona.es
Politiko
Urbestro	Mercedes Montero Frías (PSOE)
Demografio
Loĝantaro	8 490  (2015)
Loĝdenso	43 loĝ./km²
Geografio
Geografia situo	37° 6′ N, 4° 23′ U (mapo)37.0954031-4.390629Koordinatoj: 37° 6′ N, 4° 23′ U (mapo) [+]
Alto	666 m [+]
Areo	185,59 km² (18 559 ha)
Horzono	UTC+01:00 [+]
Loko de Archidona en la provinco Malago. Fonto: IAE - SIMA
DEC Situo de Archidona
DEC Situo de Archidona
Alia projekto
Vikimedia Komunejo Archidona, Spain [+]
v • d • r

Archidona [arĉiDOna] kaj Arĉidono en Esperanto estas urbo kaj municipo de la provinco Malago, en la regiono Andaluzio. Ĝi estas la centro de la nomita Nororma, tio estas Nordorienta Komarko de Malago^[1] kaj la ĉefurbo de la jurteritorio de Archidona.^[2] Ĝi akiris la titolon de urbo en 1901.

Ĝia municipa teritorio okupas areon de 187 km² kiuj etendas tra la orienta pento de la Depresio de Antekero. La urbo estas situa je 666 m super marnivelo, ĉe la bazo de la montaro Sierra de Gracia. Kun 8858 loĝantoj, Archidona estas la municipo plej loĝata de la komarko. La loĝantaro koncentriĝas en la ĉefa urba kerno samnoma sed ankaŭ ĉe la minoraj kernoj de Salinas, Trajnstacio kaj Huertas del Río.

Arkeologiaj trovaĵoj atestas la estinton de setlantoj en la zono ekde la Malsupra Paleolitiko. La konstantaj setlejoj plej antikvaj korespondas al Escua, fondita de fenicoj, kaj Ulisis, loĝata de turduloj kaj romianoj. Dum la islama epoko, Medina Arxiduna atingis elstarecon kiam iĝis ĉefurbo de la Korao de Rajja. En ties alkazabo estis proklamita emiro Abd Ar-Rahman la 1-a en 756, post kio oni starigis la Emirlando de Kordovo en al-Andalus. Post la kristana konkero en 1462, la vilaĝo restis sub la senjora jurisdikcio de la Familio Osuna.

La urbo estis deklarita Histori-Arta Komplekso en 1980 pro sia urbaniza kaj arkitektura baroka heredo.^[3] La municipo enhavas diversajn arkeologiajn kuŝejojn de diferencaj epokoj kaj zonoj de ekologia intereso kiaj estas la Natura Rezervejo Lagetoj de Archidona kaj la Hoz de Marín. Krome ĝi estas la sidejo de la kinfestivalo Muestra de cine andaluz y del Mediterráneo.

1. ↑ Asociación para el desarrollo rural de la comarca nororiental de Málaga (ed.). «Nororma». [1] Konsultita la 5-an de novembro 2016.
2. ↑ Consejo General Procuradores de España (ed.). «Archidona, partido judicial nº11 de Málaga». [2] Arkivigite je 2003-05-15 per la retarkivo Wayback Machine Konsultita la 5-an de novembro 2016.
3. ↑ Real Decreto 3093/1980, de 22-a de decembro 1980 (BOE nº 42 de 18-a de februaro 1981)